دیابت نوع یک ( Type 1 Diabetes ) یکی از انواع بیماری دیابت می باشد، در افراد مبتلا به این بیماری ، سلول‌های لوزالمعده که وظیفه تولید انسولین را به عهده دارند از بین می‌روند، بنابراین بدن دچار فقدان انسولین میشود.
مبتلایان به دیابت نوع یک حدوداً بین 5% تا 10 % از کل مبتلایان را تشکیل می دهند. افرادی که مبتلا به این بیماری هستند، باید برای کنترل قند خون خود انسولین مثل انسولین گلارژین تزریق کنند.
رابطه دیابت نوع یک و سیستم ایمنی
دیابت نوع 1 با سیستم ایمنی شروع می شود، سیستم ایمنی کار بسیار سختی دارد . سیستم ایمنی هر سلول، پروتئین و مولکول بدن را ارزیابی می کند و تصمیم می گیرد که آیا باید بماند یا برود.
سلول های سیستم ایمنی دائماً در بدن برای پیدا کردن مشکلی (مثل: باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها و حتی سلول های سرطانی) درحال جستجو می باشند ودرصورتیکه این دشمنان سلامتی کشف شوند، سیستم ایمنی به آنها حمله خواهد کرد.با این حال، گاهی اوقات سیستم ایمنی خطری را در جایی که وجود ندارد به اشتباه تشخیص می دهد.
هنگامی که این اتفاق رخ می دهد، بیماری های خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید، بیماری سلیاک و یا دیابت نوع 1 به وجود می آیند.
در دیابت نوع 1، سیستم ایمنی به اشتباه سلول های تولید کننده انسولین در بدن را از بین می برد.
دیابت نوع ۱ در کودکان
افراد در هر گروه سنی و هر جنسیتی شانس ابتلا به بیماری دیابت نوع یک را دارند، با این حال این بیماری معمولاً در سنین کودکی و نوجوانی تشخیص داده میشود و به همین دلیل به آن دیابت دوره کودکی و دیابت دوره نوجوانی هم گفته میشود.
علائم دیابت نوع یک
در این قسمت به برخی از علائم این نوع از دیابت می پردازیم، اگر متوجه چندی از علائم زیر در خود یا فرزندتان شدید به پزشک فوق تخصص غدد مراجعه کنید.
- ضعف و خستگی
- تاری دید
- گرسنگی شدید
- تشنگی شدید
- تکرر ادرار
- کاهش وزن چشمگیر در زمان کم
علائم این نوع از دیابت در کودکان
- شروع شب‌ادراری در کودکان (اگر سابقه نداشته باشند)
- نفس با بوی میوه
- بدخلقی یا تغییرات خلق
- برخی علائم دیگر مثل: گرسنگی و تشنگی شدید، افزایش خستگی و کاهش وزن نا خواسته
کودکان مبتلا به این بیماری نیز همانند بزرگسالان، با انسولین درمان می‌شوند.
چه افرادی در خطر ابتلا به این بیماری هستند؟
در حال حاضر، عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع 1 ناشناخته است. با این حال، فاکتور های وجود دارد که از نظر پزشکان این فاکتورها، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.
برخی از این عوامل به شرح زیر می باشد:
1-سابقه خانوادگی
افرادی که عضوی از خانواده آنها (پدر، مادر، خواهر و برادر) مبتلا به این این بیماری هستند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری می باشند، این موضوع ممکن است به دلیل انتقال برخی ژن ها در یک خانواده باشد.
به طور کلی مشخص نیست که این الگو چگونه کار می کند و چرا برخی از افراد در یک خانواده به دیابت مبتلا می شوند در حالی که برخی دیگر به دیابت مبتلا نمی شوند.
2-نژاد
نژاد هم ممکن است از عوامل زمینه ساز برای دیابت نوع 1 باشد. افرادی که سفید پوست هستند ممکن است استعداد ژنتیکی بیشتری برای این نوع از دیابت داشته باشند، زیرا این بیماری در افراد سفید پوست شایع تر است.
3-عوامل محیطی
برخی از ویروس ها ممکن است باعث دیابت نوع 1 نیز شوند. با این حال، مشخص نیست که کدام یک ممکن است این کار را انجام دهد.
همچنین، این بیماری در زمستان بیشتر از تابستان ایجاد می شود و معمولاً بیشتر در مناطق آب و هوایی شمالی (آب و هوای سرد) رخ می دهد.
تشخیص این نوع از دیابت
تشخیص این بیماری نیازمند انجام آزمایش است. بعضی از آزمایش ها سریع انجام می شوند و بعضی به ساعت ها زمان نیاز خواهد داشت.
(در این تست ها که توسط پزشکان انجام می شود سطح قند خون شما بررسی می گردد، آنها ممکن است ادرار شما را از نظر گلوکز یا مواد شیمیایی که بدن شما تولید می کند زمانی که انسولین کافی ندارید آزمایش کنند.)
علائم دیابت نوع 1، اغلب سریعا بروز می‌کند. افراد در صورتی که یکی از معیارهای زیر را داشته باشند، مبتلا به بیماری دیابت تشخیص داده می‌شوند:
- قند خون ناشتا > 126mg/dl در دو تست مجزا
- قند خون 2ساعته بعد از غذا> 200mg/dl همراه با علائم دیابت
- هموگلوبین7 A1c> در دو تست مجزا
این معیارها برای تشخیص دیابت نوع ۲ مورد استفاده قرار می‌گیرند، در واقع، افراد مبتلا به این نوع دیابت گاهی به اشتباه مبتلا به دیابت نوع ۲ تشخیص داده می‌شوند.
عوارض دیابت نوع یک
این بیماری با گذشت زمان روی اندام‌های حیاتی بدن، از جمله قلب، رگ‌های خونی، اعصاب، چشم‌ها و کلیه‌ها تأثیر می‌گذارد.
حفظ قند خون در حد طبیعی باعث میشود خطر بروز بسیاری از این عوارض کاهش چشمگیری پیدا کند اگر دیابت به خوبی کنترل نشود، ریسک عوارض زیر را افزایش می‌دهد:
ریسک حمله قلبی (بیماری‌های قلبی و عروقی)
این بیماری، خطر انواع بیماری‌های قلبی‌عروقی را به‌شدت افزایش می‌دهد، مشکلات قلبی عروقی از جمله بیماری عروق کرونر، درد قفسه سینه، حمله قلبی، سکته مغزی، فشار خون بالا، کلسترول بالا، آترواسکلروز (تنگی عروق)
مشکلات بینایی
این بیماری میتواند به عروق خونی شبکیه صدمه بزند، که ممکن است باعث نابینایی شود. همچنین خطر بیماری‌های بینایی جدی دیگر از جمله آب مروارید و آب سیاه را تشدید می‌کند.
آسیب عصبی (نوروپاتی دیابتی)
قند خون بالا به دیواره رگ‌های کوچکی (مویرگ‌ها) که اعصاب را تغذیه می‌کنند، آسیب می زند.افرادی که دیابت دارند و متوجه بی حسی، سوزن سوزن شدن، درد یا ضعف در دست ها یا پاهای خود شده اند، باید به پزشک مراجعه کنند.
این ها علائم نوروپاتی هستند و در صورتی که قند خون کنترل نشود ممکن است دست‌ها و پاها کاملاً دچار بی‌حسی شوند.
از دیگر آسیب هایی که این بیماری به بدن می رساند می توان به عفونت پوستی، بخصوص در پا، آسیب کلیوی و بیماری‌های پوست و دهان اشاره کرد.
درمان دیابت نوع یک
تمام افرادی که به دیابت نوع 1 مبتلا هستند، باید برای کنترل قند خون خود انسولین تزریق کنند. بیمار دیابتی باید انسولین را به صورتی زیر پوستی تزریق کند تا وارد جریان خون شود و در دسترس تمامی سلول‌هایی که به آن نیاز دارند قرار بگیرد.
انسولین به صورت قرص خوراکی قابل استفاده نیست، چون پیش از آن که مؤثر واقع شود آنزیم‌های گوارشی در معده آن را تخریب خواهندکرد.